SONY nasıl marka oldu?

Özgürlük, limitsizlik, yaratıcılık, hayal gücü, keşif ve seçenek.

Zihinlerde yer edinen bazı markalar vardır. Tüketici hiç bir şekilde bu markadan ödün vermez, markayı kolllar, anu almada asla tereddüt etmez. Başkasına tavsiye eder ve bir fanatik kesilir. İşte gerçek marka diyeceğimiz bu markalardan önde gelenlerinden biri de Sony markasıdır. Sony toplumda öyle bir yer edinmiştir ki ismi duyulduğunda mutlaka “kalite, güven” kavramları bilinçaltını zorlar. Sony’nin bu şekilde tanınmasının da çok farklı bir hikâyesi vardır.

Japonya’da Nesiller boyu “saki” (geleneksel pirinç rakısı) üretimiyle uğraşan Nagoya‘lı zengin bir ailenin çocuğu olarak dünyay gelen Akio Morita’nın hikâyesidir aslında bu. akio morita 2. dünya savaşından önce fizik eğitimini bitirir. Ailesinin bütün ısrarlarına rağmen saki işinisürdürmemiştir. Savaş sırasında hava kuvvetlerinin silah deposunda görev yapar. Bu sırada araştırma komitesinin temsilcisi olarak çalışan ve Sony’nin ikinci kurucusu olan Ibuka Masaru ile tanışır. Birlikte gece görüş sağlayan bir cihazla, sıcaklıktan sinyal alan yönlendirme sistemi yaptılar.

Morita ile Masaru 1946 yılına gelindiğinde Tokyo Tsuşin Kogyo Kabuşiki Kaişa (Tokyo Telekomünikasyon Mühendisliği Şirketi) adında kendi şirketlerini kurdular. Amaçları genel tüketici kitlesi için elektronik araçlar üretmekti. Masaru, voltmetre ve rezistanslı yastık gibi ürünlerin üretimine yöneldi. Morita ise işletme ve teknik gelişmelerin takip edilmesi alanlarıyla ilgilenecekti.

Masaru 1949 yılında makaralı manyetik teyp cihazı ve ürünü kullanmak için bir kayıt cihazı geliştirdi.  Bu teyp Japonya’nın ilk teybiydi ve pazara sundukları ürünün başarısı Amerika’daki Bell laboratuarı’nın elektronik transistorlerini üretme hakkını satın almalarını sağladı. Akio 1950 yılında evlendi. Çalışmalarına ara vermeden devam etiler. 1955 yılında ilk transistorlü radyo ve 1957’de ilk cep radyosunu ürettiler. Akio, şirketlerinin adının Japon olmayanlar tarafından telaffuzunun zor olduğunu fark etti ve ismin değiştirilmesi gerektiğini düşündü. Sözlüklerden aramaya başladılar ve Latincede ”ses” anlamına gelen “sonus” kelimesini uygun buldular. Şirketlerinin adı 1958’den itibaren Sony Corporation olarak değiştirildi.

1960 senesinde sekiz inçlik transistorlü televizyonu piyasaya çıkardılar. 1961 yılında Akio Morita Sony’nin genel yönetim kurulu başkanı oldu. Sony Aynı yıl Amerika borsasına girerek New York borsasında işlem gören ilk Japon markası oldu. Amerika’da Sony’nin ilk uluslar arası şubesi açıldı. 1970’lere kadar bu şubenin yöneticiliğini kendisi yaptı.1960’ta ayrıca İsviçre’de ilk Avrupa şubelerini açtılar.1963 yılında Akio Morita Amerika halkını daha iyi tanımak için bir yıllığına Amerika’ya gitti. Amerika’da büyük reklâm kampanyaları düzenledi. Yan sanayi işletmelerinin bağımlılıklarından kurtulmak için kendi kimya fabrikalarını kurdular. 1965’de evlerde kullanılabilecek videoteyp cihazını ürettiler. 1968’lerde ise renkli televizyonda liderliği yakaladılar. Pazara sürdükleri Trinitron tüplü televizyonlar çok tutunca hızlı bir yükselişe geçtiler. 1963’te Amerika’daki Pazar payları % 7 iken, 1974’de %40’a çıktı. Bu da beş renkli televizyondan birinin Sony olması demekti. 1971’de ilk renkli videokasetlerini ürettiler.

Morita Akio 1971’de şirketin CEO’su oldu. 1972’de Sony tarafından geliştirilen Video Recorder (kayıt) sistemi Betamax’ı ürettiler. İlk video cihazlarının fiyatları o kadar yüksekti ki aynı parayla bir araba bile alınabilirdi. VHS adıyla panasonic markası, daha uygun fiyata piyasaya benzer ürün sundu ve Sony’nin elindeki birinciliği kaptı. Betamax, çok kötü bir şekilde neticelenmişti ve bu da Sony’nin bazı alanlarda diğer şirketlerle ortaklık kurarak hareket etmesini sağladı. Günün birinde uçak beklerken canı sıkılan Akio Morita, insanın yürürken müzik dinleyebilmesi için bir cihazın eksik olduğunu ve bunun yapılması gerektiğine karar verdi. Uzun uğraşlar ve şirketteki bir çok kişinin engel olmasının önüne geçilmesiyle walkman üretildi.1980’lerde gelindiğinde ise piyasaya sürülen Walkman öyle bir başarı elde etti ki, Sony’nin en fazla sattığı ürün haline geldi. Kasetçalar ve radyo halkın ihityaçlarını muazzam denilecek şekilde karşıladı. 1979'da Sony tarafından üretilen Ceket cebine sığabilen Hi-Fi (High-Fidelity) Walkman seti dünyada satış zirvesine oturdu. 1987’de dünyanın en büyük plak şirketi CBS’ yi 3.4 milyar dolara, 1989’da ise 4 milyar dolar harcayarak Columbia Pictures firmasını satın alarak film endüstrisine girdi. Sigorta ve finans şirketlerini de bünyesine katarak büyümeyi sürdürdü. Akio 1994’te sağlık problemlerinden(felç) dolayı şirketten ayrıldı. 1999’da ise hayata gözlerini yumdu.

1994’te Sony’nin en başarılı ürünü olan “playstation”u piyasaya sürüldü. İlk başlarda walkman için tepki gösteren firma yöneticilerinden bazıları playstation içinde tepki göstermişler, fakat satış sonuçları onları yanıltmıştı. Yıllık satış değeri 7 milyar dolar olan playstation, Sony’nin dünya çapındaki cirosunun %9’unu, toplam kar payı içerinde de % 27 oranındaydı. playsatation 2 piyasaya ilk çıktığında Japonya’da aynı gün 980.000 adet satarak bir ilki gerçekleştirmiştir. Fakat diğer siparişleri yetiştiremediği için bu üründen zarar etmiştir.